تولید محتوای مشترک نوروزی ، کلید تعمیق روابط بین المللی در جهان نوروز
نوروز جشن کهن پارسی ، که به تازگی به عنوان ” نوروز بیگی ” در یونسکو به ثبت جهانی رسیده است ، نه تنها یک آیین ملی ، بلکه پل ارتباطی بین 13 کشور دارای اشتراکات فرهنگی و تاریخی محسوب می شود . این جشن که از هزاره های دور به جا مانده است ، بازتابی از هویت ، سنت و زیست اجتماعی ملت های مختلف است . با توجه به اهمیت نوروز به عنوان یک میراث ناملموس جهانی ، بهره گیری از ان در توسعه گردشگری فرهنگی و تعاملات بین المللی ضروری است . نوروز امروز فراتر از یک آیین ملی به عنوان نماد همبستگی فرهنگی و اجتماعی بین ملت های مختلف شناخته می شود . بر همین اساس اهمیت و ضرورت این موضوع به حدیست که در سیاست های وزیر میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی 13 کشور عضو حوزه نوروز ، را به عنوان اولویت نخست برای توسعه گردشگری کشور بر شمرده و کشورهای حوزه خلیج فارس را نیز در اولویت دوم قرار می دهد . بنابراین یکی از مهمترین روش ها برای گسترش این ظرفیت ، تولیدات مشترک بن المللی در حوزه نوروز است ، که می تواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای معرفی این آیین و حذب گردشگران عمل کند . بررسی دقیق ابعاد مختلف نوروز ، از پیشینه تاریخی تا تاثیر آن بر گردشگری نشان می دهد که این جشن می تواند عاملی برای تعاملات فرهنگی و اقتصادی گسترده تر بین کشورهای حوزه نورو زباشد . نوروز به عنوان پیوند دهنده فرهنگ و ملت ها ، در زبان فارسی به معنای ” روز نو ” است ، با قدمتی چندین هزار ساله و از دوران هخامنشیان تا به امروز پا برجا مانده است . این جشن در نقاط مختلف جهان ، به ویژه در کشورهای تمدنی ایران و آسیای میانه ، با آیین های متفاوت ، اما با یک پیام مشترک برگزار می شود . نوروز نماد آغاز دوباره ، نو شدن طبیعت ، دوستی ، صلح و همبستگی ملت هاست . این ویژگی ها ، نوروز را از یک جشن صرفا ملی فراتر برده و آن را به یک عنصر هویت بخش فرهنگی تبدیل کرده است . کشورهای ایران ، افغانستان ، تاجیکستان ، ازبکستان ، ترکمنستان ، قزاقستان ، قرقیزستان ، پاکستان ، هند ، آذربایجان ، ترکیه ، عراق و سوریه از جمله ملت هایی هستند که در پرونده ثبت جهانی نوروز در یونسکو نقش داشتند . این کشورها با وجود تفاوت های فرهنگی و زبانی ، در برگزاری نوروز نقاط اشتراک فراوانی دارند ، که نشان از پیوند های عمیق تاریخی میان آنهاست . از منظر گردشگری فرهنگی ، نوروز می تواند بستری برای معرفی سنت ها ، آیین ها و جاذبه های متنوع این کشورها باشد . هر کدام از این ملت ها آیین های خاص خود را در نوروز برگزار می کنند ، که خود می تواند ، محرکی برای گردشگری منطقه ای باشد . در ایران ، برگزاری مراسم چهارشنبه سوری ، نوروز خوانی در مناطق مختلف ، مراسم تحویل سال نو با دعا مخصوص تحویل سال نوو دورهمی خانواده ها پای سفره هفت سین و اماکن مقدس مذهبی ، بویژه در حرم مطهر امام رضا (ع) ، دید و بازدید های نوروزی و سیزده بدر که هر کدام جذابیت های فرهنگی خاصی برای گردشگران برخوردار است . در ازبکستان و تاجیکستان ، نوروز همراه با اجرای مسابقات بزکشی ، نمایش های سنتی و جشن های عمومی در میادین شهرهاست . در قزاقستان و قرقیزستان ، جشن نوروزی با نمایش های اسب سواری ، کشتی سنتی و آیین های بومی همراه است . در ترکیه و آذربایجان ، نوروز با اجرای موسیقی سنتی ، روشن کردن آتش و پخت غذاهای خاص نوروزی جشن گرفته می شود . این تنوع آیینی در عین اشتراکات فرهنگی ، فرصتی بی نظیر برای توسعه تورهای گردشگری نوروزی ، که علاقمندان به فرهنگ های مختلف را به بازدید از کشورهای نوروزی ترغیب می کند . نوروز تنها یک جشن ملی نیست ، بلکه ابزاری برای دیپلماسی فرهنگی و تعاملات بین المللی محسوب می شود . کشورهای حوزه نوروز می توانند از این میراث مشترک برای تقویت روابط فرهنگی و اقتصادی خود استفاده کنند . برخی از راهکارهای موثر عبارتند از : برگزاری جشن های مشترک نوروزی ، در پایتخت کشورهای 13 گانه با حضور مقامات و هنرمندان ، پیوندهای گردشگری فرهنگی را تقویت خواهد کرد . همچنین امضاء توافق نامه های گردشگری نوروزی ، با ایجاد ویزای مشترک گردشگری نوروزی با رویکرد تسهیل گری و آسان سازی برای گردشگران جهت سفر بین کشورها و نیز برپایی ، نمایشگاه های مشترک صنایع دستی و فرهنگی با محوریت نوروز ، که می تواند به معرفی بهتر فرهنگ های این کشور ها و علاوه بر جذب گردشگران مشترک نوروز ، به جذب گردشگران دیگر کشورها منجر شود . بنابراین تمرکز بر برگزاری تورهای ویژه نوروزی ف توسط دفاتر سیاحتی و گردشگری و راهنمایان گردشگری دارای ظرفیت و قابلیت تحت عنوان تورهای اختصاصی نوروزی با تعامل و همکاری و هماهنگی آژانس های کشورهای عضو 13 گانه و حمایت های دولتی ، می توانن نسبت به عملیاتی نمودن ، تورهای مذکور با بازدید از شهرهای مختلف با آیین های خاص نوروزی را اجرایی و عملیاتی نمود . تورهای نوروزی ایران با بازدید از جشن های چهارشنبه سوری تا سایر آداب و رسوم ویژه نوروز در استانهای مختلف با تجربه غنی از فرهنگ ایرانی در حوزه نوروز تور نوروزی آسیای مرکزی ، با بازدید از جشن های نوروزی در سمرقند ، بخارا ، دوشنبه و آلماتی ، تور نوروزی ترکیه و آذربایجان ، با تجربه آتش بازی های نوروزی در باکو و استانبول همراه با غذاهای محلی ، همه آنچه که به عنوان بخش ناچیزی از آیین ها ، مراسم ها و سنت های این سنت دیرینه فرهنگی است به عنوان بخش ناچیزی از آیین ها ، مراسم ها و سنت های این سنت دیرینه فرهنگی است به عنوان ظرفیت های گردشگری نوروزی از جشن های خیابانی تا تورهای نوروز محور در کشورهای با اشتراکات فرهنگی است . یکی دیگر از مهمترین راه های جذب گردشگران به جشن نوروز ، استفاده از ظرفیت های رسانه ای و دیجیتال و تولیدات مشترک در معرفی نوروز به گردشگران جهان است . بنابراین برای معرفی نوروز در سطح بین المللی ، کشورهای مشترک می توانند مستندهای ویژه ای درباره نوروز و تاریخچه ان بسازند و در شبکه های بین المللی پخش کنند . همچنین نمایش نوروز در قالب سریال های تلویزیونی و فیلم های سینمایی می تواند تاثیر قابل توجهی بر معرفی جشن به جهانیان داشته باشد . ضمن اینکه در این زمینه از قدرت فعالیت های دیجیتال و شبکه های اجتماعی ، با ایجاد کمپین های مشترک دیجیتال ، می توان نوروز را به ترند جهانی تبدیل کرد . از منظر اهمیت تولید محتوای مشترک نورزی در تعاملات بین المللی ، در عصر رسانه های دیجیتال و جهانی شدن اطلاعات ، تصویر یک کشور در عرصه بین المللی نقش تعیین کننده در روابط سیاسی ، اقتصادی و گردشگری آن کشور دارد . متاسفانه ،ایران طی دهه های اخیر با چالش ایران هراسی روبرو بوده که از طریق رسانه های غربی و تبلیغات منفی ، به محدود شدن تعاملات بین المللی ، کاهش گردشگران خارجی و تضعیف دیپلماسی عمومی منجر شده است . اما نوروز به عنوان یک نماد صلح ، دوستی و تمدن مشترک ، می تواند فرصتی برای مقابله با این تصویر سازی های منفی باشد . تولید محتواهای مشترک بین ایران و سایر کشورهای نوروزی این امکان را فراهم می آورد که :
روایت مثبت از ایران و فرهنگ ایرانی در سطح بین المللی ارائه شود .
ایران به عنوان یک کشور دارای تمدن ، فرهنگ غنی و مردمان صلح دوست معرفی گردد .
پیوندهای فرهنگی بین ایران و کشورهای همسایه تقویت شده و ایران هراسی در کشورهای نوروزی کاهش یابد .
گردشگران بیشتری از کشورهای مشترک و سایر نقاط جهان برای تجربه نوروز در ایران ترغیب شوند .
بنابراین ، برای استفاده از ظرفیت نوروز در تعمیق روابط بین المللی ، تولید محتوای چند رسانه ای مشترک بین کشورهای نوروزی و به ویژه با محوریت ایران ضروری است . به برخی از مهم ترین انواع محتوا ، می توان به مستندها و فیلم های سینمایی مشترک درباره نوروز در کشورهای مختلف بویژه تاکید به نقش ایران به عنوان خاستگاه نوروز و نشان دادن سنت های نوروزی در شهرهای مختلف ایران ، در باز تعریف تصویر ایران موثر خواهد بود .
همچنین ، سریال های تلویزیونی درباره شخصیت های تاریخی و اسطوره ای مرتبط با نوروز که می تواند تاریخ و تمدن ایران را به کشورهای مشترک نوروزی و جهانیان معرفی کند . و نیز تولید انیمیشن های نوروزی برای کودکان کشورهای نوروزی ، که می تواند در دراز مدت به تقویت احساس همبستگی میان نسل های آینده کشورهای نوروزی و ایران تاثیر بسزایی داشته باشد و نقش بارز در حوزه محتوای دیجیتال و تبلیغات گردشگری با ایجاد کمپین های دیجیتال مشترک در شبکه های اجتماعی ، ویدئوهای تبلیغاتی با محوریت تجربه نوروز در ایران با تاکید بر ساخت ویدئو های حرفه ای که گردشگران خارجی را در حال تجربه نوروز در شهرهای مختلف ایران نشان دهد و نیز طراحی تورهای مجازی از آیین های نوروزی در شهرهای مختلف ایران و انتشار آن ها در پلتفرم های بین المللی ، می تواند در معرفی بهتر ایران اثرات عمیقی داشته باشد .
حسن ختام ، اینکه تولید محتوا مشترک درباره نوروز فراتر از معرفی یک جشن باستانی ، می تواند به ابزاری موثر برای مقابله با ایران هراسی ، تقویت تعاملات فرهنگی و افزایش گردشگران خارجی تبدیل شود . با استفاده از رسانه های دیجیتال ، همکاری های رسانه ای منطقه ای و برنامه های گردشگری مشترک ، ایران می تواند روایتی نو از فرهنگ ، تمدن و مردمان خود به جهان ارائه دهد .
نوروز تنها یک جشن نیست ، فرصتی برای تغییر نگاه جهانی به ایران ، افزایش تعاملات بین المللی و بهره برداری از ظرفیت های گردشگری و فرهنگی است .
دکتر مهران حسنی
دبیر و نائب رئیس انجمن گردشگری پایدار سبز مازندران
عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران
پژوهشگر حوزه گردشگری
